Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753
Troquiscanto
Trochiscanthes nodiflora
Apiaceae Umbelliferae
Nom en français : Trochiscanthe nodiflore.
Descripcioun :Grando planto que trachis dins li faio e li sapiniero, à mita à l'oumbro. Douno un pau d'èr à la cournacho (angelico), mai pu primo e proun ramificado. Se recounèis peréu emé si fueio grandarasso 3 à 4 cop divisado pèr tres. Li brout (oumbello) an de 4 à 8 rai sènso fueioun (invoulucre), e li fru, de 4 à 6 mm porton de costo. Mounte s'atrovo, n'i'a bèn, autramen èi pulèu raro.
Usanço :D'ùni la bouton, pèr sa bèuta, dins li jardin. Parèis qu'es estado utilisado pèr ajuda à digeri, de vèire.
Port : Grando erbo
Taio : 1 à 2 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Trochiscanthes
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 4 mm
Flourido : printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Faio
- Sapiniero
- Mountagno mejano
Estànci : Mountagnard
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropo
Ref. sc. : Trochiscanthes nodiflora (All.) W.D.J.Koch, 1824